در این مقاله سعی خواهیم کرد که با زبانی ساده و روان ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی را شرح داده و با نحوه ی کار آنها آشنا شویم.
ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی بر اساس ظرفیت رب تولیدی، ساخته می شوند. مثلا در خط تولید رب با ظرفیت کم، ممکن است که بعضی از کارها به صورت دستی صورت بپذیرد که در نتیجه، تعداد دستگاه ها کمتر خواهد بود. یا به عنوان نمونه در خط تولید رب با ظرفیت بالا، امکان دارد که به جای یک دستگاه از چندین دستگاه استفاده نمایند.
به طور کلی خط تولید رب از دستگاه های مختلفی تشکیل شده است که با توجه به ظرفیت های تولید، ممکن است که از بعضی از آنها استفاده نشود و یا اینکه در بعضی موراد از چند دستگاه، استفاده شود. ولی در مقاله زیر سعی خواهیم کرد که ماشین آلات اصلی خط تولید رب را به صورت کلی، شرح دهیم.

1- وان دریافت اولیه
2- بالابر غلطکی یا الواتور
3- وان دریافت ثانویه
4- فیلتر فیزیکی
5- سورتینگ
6- مونوپمپ
7- خردکن گوجه فرنگی(کراشر)
8- پری هیتر
9- صافی آب گوجه
10- مخزن آب گوجه فرنگی
11- تغلیظ تحت خلاء کانتینیوس
12- برج خنک کننده
13- تغلیظ تحت خلاء (بچ)
14- پاستورایزر
15- تونل پاستوریزاتور

---

آشنایی با ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی

1- وان دریافت اولیه

 

دستگاه بعدی در ادامه خط تولید رب گوجه فرنگی، وان دریافت اولیه می باشد. گوجه فرنگی ها پس از عبور از مرحله دریافت معلق به این بخش وارد می شوند. وظیفه این بخش خیساندن و شست و شوی گوجه فرنگی ها می باشد. همان طور که از نام دستگاه بر می آید، از یک بخش کانال مانند تشکیل شده است که پر از آب است و گوجه فرنگی ها در آن معلق می مانند. اما دلیل استفاده از این بخش به این صورت چیست؟ برای آنکه گوجه فرنگی ها سالم تر به بخش بعد فرستاده شوند از دستگاه وان دریافت اولیه در خط تولید رب گوجه فرنگی استفاده می کنند. پس از معرفی این بخش به سراغ الواتور می رویم.

 

2- الواتور (بالابر)

الواتور یا بالابر یکی از مهمترین ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی است که وظیفه انتقالِ گوجه ها به بخش بعدی را دارد. ساختار الواتور در خط تولید رب گوجه فرنگی به گونه ای است که گوجه فرنگی ها را به بخش سورتینگ هدایت می کند. در واقع این ویژگی بالابر یا الواتور که همانند یک پله برقی عمل می کند، باعث میشود که مقداری از آب گوجه فرنگی های ورودی از قسمت وان دریافت اولیه فرو ریخته شود تا عملیات سورتینگ راحتر صورت بپذیرد. این حالت انتقال گوجه فرنگی ها به سمت بالا باعث از دست دادن آب اضافی گوجه فرنگی ها بر اساس نیروی گرانش زمین، می شود که یکی از دلایل اصلی ساخت این بخش به صورت پلکانی همین موضوع می باشد.

 

3- وان دریافت ثانویه

 

در ادامه معرفی قسمت های اولیه ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی به بخش وان دریافت ثانویه می رسیم. عملکرد دستگاه وان دریافت ثانویه همانند وان دریافت اولیه می باشد؛ با این تفاوت که وان دریافت ثانویه در ارتفاع بالاتری از دستگاه اولیه قرار دارد و جایگاه آن، بین دستگاه الواتور و سورتینگ می باشد.

 

4- فیلتر فیزیکی تصفیه آب

 

جلوگیری از هدر رفتن آب یکی از دغدغه های مهم جوامع امروزی است. با توجه به اینکه آب در صنعت یک نقش حیاتی مهم و کلیدی را ایفا میکند و از طرفی هدر رفت این مایع حیاتی در بخش صنعت بالا می باشد، بر آن شدیم که دستگاهی را تولید نماییم که میزان هدر رفت آب را در بخش تولید رب گوجه فرنگی به حداقل برساند. فیلتر فیزیکی تصفیه آب یکی از پرکاربردی ترین ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی به حساب می آید که وظیفه آن تصفیه آب مصرفی در خط تولید رب گوجه فرنگی می باشد. این فیلتر با تصفیه آب گوجه فرنگی و گرفتن ضایعاتی از قبیل:پوست،دانه،بذر،شاخه و غیره در فرآیند تولید رب، در کاهش آب مصرفی نقش بسزایی دارد. آب تصفیه شده در این بخش مجددا به منبع خط دریافت بازگردانده میشود تا دوباره مورد استفاده قرار گیرد. بسته به میزان و ظرفیت ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی بین ۱ تا ۳ دستگاه در فرآیند خط تولید رب گوجه فرنگی مورد نیاز است.

 

5- سورتینگ

یکی دیگر از مهمترین ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی، دستگاه سورتینگ می باشد. در این بخش، گوجه فرنگی ها بر روی یک ناحیه نوار مانند قرار میگیرند که با توجه به ویژگی های خاص این بخش همچون: رولرهای استنلس استیل و کانوایر (چیزی شبیه به نوار نقاله)، آن را از سایر ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی متمایز میکند. وجود رولر ها باعث شده که اپراتور از سالم بودن گوجه فرنگی اطمینان حاصل نماید و همچنین وجود کانوایر یا نوار نقاله به جمع آوری راحت تر ضایعات گوجه فرنگی کمک فراوانی خواهد کرد.

 

6- مونوپمپ هلیس دار انتقال گوجه

گوجه فرنگی های هدایت شده از قسمت سورتینگ برای ورود به دستگاه کراشر یا خرد کن از دستگاهی به نام مونوپمپ کمک می گیرند. وظیفه دستگاه مونوپمپ هدایت گوجه فرنگی ها به بخش کراشر است. در واقع عملکرد دستگاه مونوپمپ با سایر دستگاه های مشابه فرق میکند، زیرا در این قسمت گوجه فرنگی یا میوه های مشابه به سمت کراشر انتقال داده می شوند. مزیت این دستگاه این است که گوجه های له شده یا میوه های نرم را که غلظت بالایی دارند و در حالت عادی نمی توان به سمت کراشر پمپ کرد، با دستگاه مونوپمپ می توان این کار را به راحتی انجام داد.

 

7- دستگاه خرد کن گوجه فرنگی

 

در روند تشریح ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی به دستگاه مهم کراشر میرسیم. کراشر یک واژه انگلیسی به معنی خرد کردن یا له کردن است. همان طور که از نام دستگاه معلوم است، وظیفه دستگاه کراشر، خرد کردن گوجه فرنگی یا میوه های مشابه است. از مزیت های دستگاه کراشر این است که میوه ها را به صورت یک شکل برش می دهد و بدین ترتیب میوه ها یا گوجه فرنگی های خورد شده راحت تر به بخش بعدی هدایت می شوند. همچنین مزیت دیگر دستگاه کراشر یا خرد کن، صرفه جویی در مصرف انرژی می باشد. مکانیسمی در دستگاه کراشر تعبیه شده است که علاوه بر خرد کردن گوجه فرنگی یا میوه ها، آنها را نیز گرم می کند. این گرم شدن باعث می شود که در فرآیند هات بریک و کلد بریک (در پری هیتر) این عملیات راحت تر صورت بپذیرد. یکی دیگر از ویژگی های دستگاه کراشر، بالا بودن زمان کارکرد آن می باشد که فرآیند خرد کردن را به طور مداوم انجام می دهد و در حین کار قطع نمی شود. همچنین بدلیل آنکه عملیلات خرد سازی در یک فضای سر بسته انجام می پذیرد از ورود میکروب و آلودگی های بیرونی جلوگیری به عمل می آورد.

 

8- پری هیتر

پس از آنکه گوجه فرنگی ها خرد شدند، تحت یک حرارت معین نرم می شوند تا فرآیند پخت گوجه فرنگی ها بر روی آن صورت بپذیرد. این عملیات توسط دستگاهی با نام پری هیتر صورت می پذیرد. در واقع پری هیتر نیز یک واژه انگلیسی به معنی از پیش گرم کردن می باشد. همان طور که در ادامه معرفی ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی در قسمت قبل نیز اشاره ای داشتیم، در این بخش دو عملیات هات بریک و کلد بریک انجام می شود. در فرآیند هات بریک؛ دمایی بین ۹۰ تا ۹۵ درجه سانتی گراد به گوجه ها اعمال می شود و در فرآیند کلد بریک؛ دمایی کمتر و حدود ۷۵ درجه سانتی گراد به گوجه ها اعمال می شود.

 

9- صافی آب گوجه

پس از آنکه گوجه فرنگی ها در قسمت پری هیتر نرم شدند یک امولسیون از آب گوجه فرنگی، دانه ها و پوست آن تشکیل می گردد که ما فقط به گوشت و آب آن نیاز داریم و الباقی آن ها باید تصفیه شود. این عملیات تصفیه آب و بقیه اجزای گوجه فرنگی توسط دستگاهی با نام صافی توربو انجام می پذیرد. در واقع صافی توربو با توجه به تکنولوژی خاصی که در آن به کار رفته است، مواد اضافی همچون: پوست و دانه های آن را جدا می نماید. از ویژگی های دستگاه صافی توربو می توان به میزان پایین رطوبت در تفاله های خروجی از دستگاه، تنظیم درجه فشار دستگاه حین کار کردن، سیستم تمیز کنندگی و امکان تعویض صفحات دستگاه برای سایر میوه ها نام برد. از نقاط قوت دیگر دستگاه صافی توربو قابل استفاده بودن آن برای سایر میوه ها است.

 

10- مخزن آب گوجه فرنگی

پس از معرفی بخش های مختلف ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی به قسمت ذخیره سازی آب گوجه فرنگی و آماده سازی آن برای تغلیظ شدن می رسیم. مخزن آب گوجه که قبل از تغلیظ سازی قرار گرفته است وظیفه همگن نگه داشتن آب و گوشت گوجه فرنگی را دارد. در واقع این مخزن ساده از یک همزن تشکیل شده است که با همزدن مداوم آب و گوشت گوجه فرنگی از ته نشینی و جدا شدن این دو قسمت مهم، جلوگیری به عمل می آورد.

11- تغلیظ کننده کانتینیوس یا دستگاه اواپراتور

 

یکی از اجزای مهم و کلیدی ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی دستگاه تغلیظ کننده می باشد. اما وظیفه دستگاه تغلیظ کننده کانتینیوس چیست؟ همان طور که از نام آن معلوم است، وظیفه این دستگاه، غلیظ کردن آب گوجه فرنگی و به دست آوردن یک محصول با درجه بریکس بالا می باشد.کانتینیوس یک واژه انگلیسی به مفهوم پیوسته یا کار مداوم و یا عبارت های مشابه است. اما چرا نام این دستگاه کانتینیوس نام گرفته است؟ بدلیل اینکه آب گوجه فرنگی های تغلیظ شده از قسمت تصفیه به صورت مداوم به این بخش هدایت می شوند و دستگاه به طور مداوم عملیات تغلیظ سازی را انجام می دهد و خروجی آن به بخش بسته بندی هدایت می شود، نام این بخش کانتینیوس یا پیوسته نام گرفته است. از آنجایی که فشار در این بخش پایین می باشد و طبق اصول شیمی هر چه فشار بخار سطح سیال، پایین تر باشد، عملیات جوش در دماهای پایین تر صورت می پذیرد، آب گوجه فرنگی در دماهای پایین شروع به جوشیدن می نماید و در مصرف انرژی صرفه جویی خواهد شد.

 

12- برج خنک کننده

 

در فرآیند تولید رب گوجه فرنگی دستگاه هایی وجود دارد که گرمای حاصله از آب کندانسور را سرد می کنند. به این دستگاه برج خنک کننده گفته می شود. اما کندانسور چیست؟ به زبان ساده کندانسور همانند یک چگالنده عمل می کند و بخار آب را به مایع تبدیل میکند. حال دستگاه برج خنک کننده این مایع تولید شده در قسمت کندانسور را سرد کرده و دوباره به خط تولید رب گوجه فرنگی بر می گرداند. از مزیت های مهم برج خنک کننده علاوه بر سرد کردن آب کندانسور می توان به جلوگیری از هدر رفتن آب و صرفه جویی در مصرف آن نیز اشاره کرد.

 

13- تغلیظ کننده تحت خلاء (بچ)

 

کار تغلیظ کننده تحت خلاء (بچ) نیز همانند کار دستگاه کانتینیوس می باشد با این تفاوت که در این قسمت برای بالا بردن غلظت رب از این دستگاه استفاده می شود. در این دستگاه، بخش هایی تعبیه شده است که از سوختگی رب جلوگیری به عمل می آورد تا محصول هدایت شده به بخش بسته بندی علاوه بر بالا بودن غلظت رب، دارای رنگ و کیفیت مناسب نیز باشد.

 

14- پاستورایزر

پاستورایز یکی از قسمت های مهم خط تولید رب گوجه فرنگی به شمار می رود که وظیفه پاستوریزه کردن رب گوجه فرنگی را به عهده دارد. وظیفه دستگاه پاستورایزر، پاستوریزه کردن رب گوجه فرنگی در دمایی بین ۸۵ تا ۹۰ درجه سانتی گراد است. این عمل علاوه بر حذف میکروب ها و آلودگی های رب گوجه فرنگی، ماندگاری آن را نیز افزایش داده و این دستگاه را به یکی از مهمترین ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی تبدیل کرده است زیرا با سلامت مصرف کننده رو به رو است.

 

15- تونل پاستوریزه

 

به بخش انتهایی معرفی ماشین آلات خط تولید رب گوجه فرنگی می رسیم. در این بخش قوطی های رب گوجه فرنگی علاوه بر استریل شدن، پخته نیز می شوند و آماده بسته بندی می شوند. طریقه کار تونل پاستوریزاتور به این نحو است که قوطی های رب در ابتدا وارد یک بخش تونلی شکل می شوند و در مجاورت آب گرم قرار میگیرند که باعث استریل شدن قوطی ها شده و سپس در ادامه این روند، قوطی های رب در مجاورت یک دوش آب سرد قرار می گیرند تا آماده بسته بندی شوند.

حال نوبت آن فرا می رسد که قوطی های رب گوجه فرنگی برای رسیدن به دست مصرف کننده بسته بندی شوند. اگرچه راه‌‌اندازی خط تولید رب گوجه‌ فرنگی در بیشتر موارد دارای مراحل مشخصی است، اما در بسیاری از خطوط تولید یک یا چند مرحله ممکن است متفاوت با روند کلی که در این مقاله توضیح داده شده باشد. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین کننده در چگونگی راه‌اندازی خط تولید رب گوجه فرنگی، میزان سرمایه‌گذاری مورد نظر برای شروع یک کسب و کار جدید است. به‌عنوان مثال برای یک خط تولید رب گوجه فرنگی با ظرفیت ۱۰۰ تن گوجه فرنگی ورودی در روز، ممکن است بسیاری از مراحل فوق به صورت دستی انجام شود که این امر تا حدود زیادی هزینه راه‌اندازی خط تولید رب گوجه فرنگی را کاهش میدهد.
محدوده قیمت خط تولید رب گوجه‌ فرنگی، با توجه به قیمت ماشین‌آلات و دستگاه‌های خط تولید رب تعیین می‌شود و ارتباط مستقیم با ظرفیت خط تولید دارد.

اگر به‌عنوان یک کارآفرین، تمایل دارید یک برآورد کلی از هزینه خط تولید رب گوجه‌ فرنگی به دست آورید می‌توانید با گروه شرکت استیل تایماز(مسعود باشقره) در تماس باشید. مشاوران ما بر اساس میزان سرمایه‌گذاری، جهت راه‌اندازی خط تولید رب گوجه‌ فرنگی نو، دست دوم یا اورهال شده متناسب با پارامترهای مورد نظرِ سرمایه‌گذاران، برنامه مناسبی را برای شما طرح ریزی خواهند کرد.